Resumen:
Quechua variedad Cusco-Collao
Kay PNPI rurayqa ñawpa llaqtayuqkuna llapa ima munasqankutam uqharin, chaymi kachkan “Agenda Multisectorial para el Desarrollo Integral de los Pueblos Indígenas u Originarios” (Cultura - 2019), hinallataq “Plan de Acción Indígena para la Defensa de la Amazonía, los Pueblos y el Clima de la Humanidad” (AIDESEP - 2018) sutichasqa qillqakunapi, hinallataqmi huñunakuykuna tallerkuna ima, ñawpa llaqtakunap umalliqninkunawan octubre killa 2019 watamanta marzo killa 2020 watakama aparikurqan.
Lliw llaqta runakuna rimanakunankupaqmi, Ministerio de Cultura kay PNPI nisqata mast’arimun, tukuy yuyaykunawan, aswan allinta kay qillqa mat’iykusqa kananpaq. Chaypaqmi, huñukuykuna, rimanakuykuna, tallerkuna ima rurarikunqa ñawpa llaqtakunap umalliqninkunawan kay mast’ariy riqsirichinapaq.
Lliwman riqsichisqaña kaptinqa, manaraq decreto supremo lluqsimuchkaptin, consulta previatam lliw ñawpa llaqtayuqkunawan kay PNPImanta rurakunqa, Convenio 169 de la OIT hinallataq Ley N° 29785, Ley del derecho a la consulta previa a los pueblos indígenas u originarios kamachimusqanmanhina. Kaymi Perú suyuntinpi ñawpa llaqtakunap umalliqninkunawan apakunqa.
Kay PNPIqa 5.9 millones kuraq ñawpa llatayuq runakunap derechunkuna hunt’asqa kanantapunim munan.