Resumen:
Quechua variedad Áncash. PNPI ruraykayanqanqa unay markantsikkuna wanayanqantam munayanqantam ayllun, tsayqa kay documentukunachawmi kaykan “Agenda Multisectorial para el Desarrollo Integral de los Pueblos Indígenas u Originarios” (Cultura - 2019), “Plan de Acción Indígena para la Defensa de la Amazonía, los Pueblos y el Clima de la Humanidad” (AIDESEP - 2018), tsaynawllam octubre 2019pita marzo 2020 watayaq huntakayashqa tallerkunatapis organizaciones indígenas nishqankunawan rurayashqa.
Ministerio de Culturam PNPI ruraykayanqanta riqikaatsimantsik llapantsik rikaarir ima munanqantsiktapis mañakurinapaq, tsayta ruraykayan alliyaatsiyananpaqmi kay documentuta. Tsaynawllam markamayintsikkunawan organizaciones indígenas nishqankunawanpis huntakayanqa, forokunata, tallerkunatapis rurayanqa kay ruraykayanqanta riqitsiyananpaq.
Tapukuy ushariptinqa manaraq decreto supremuta hurqurninmi, PNPI ruraykayanqanpita unay markantsikkunata consulta previa nishqanta rurayanqa, Convenio 169 de la OIT y de la Ley N° 29785, Ley del derecho a la consulta previa a los pueblos indígenas u originarios nishqannaw. Kaytaqa rurayanqa llapan markantsikkunachawmi organizaciones indígenas nishqankunawan.
PNPIqa 5.9 millones unay markantsik nunakunapa derechuntam alli kananta ashin.